تاریخچه گوجه فرنگی به بومیان آمریکا در حدود 700 سال بعد از میلاد برمی گردد. بنابراین این گیاه بومی قاره آمریکا است. کلمه گوجه فرنگی از” “tomate اسپانیایی آمده است، که به نوبه خود از کلمه “tomatl ” بومیان آمریکا به معنی “میوه متورم” می آید.
زمانی که کاوشگران اولیه اروپایی در حدود قرن شانزدهم برای کشف سرزمین های جدید حرکت کردند با این میوه آشنا شدند. در سراسر جنوب اروپا، گوجه فرنگی به سرعت مورد استفاده قرار گرفت، اما در قسمت شمال اروپا، به عنوان مثال، انگلیسی ها گوجه فرنگی را به دلیل زیبایی آن تحسین می کردند، اما معتقدند که گوجه فرنگی سمی است. زیرا اشراف بعد از خوردن آنها بیمار می شدند و می مردند، اما حقیقت امر این بود که اروپاییان ثروتمند از بشقاب هایی با ترکیب قلع و سرب استفاده می کردند که سرب زیادی داشت. از آنجا که گوجه فرنگی دارای اسیدیته بالایی است، هنگامی که در این ظروف قرار می گیرفت، این میوه سرب بشقاب را جذب می کرد و منجر به مرگ بسیاری از مسمومیت با سرب می شد.
گوجه های خشک شده فودلرد با کیفیت بالا و طعمی بی نظیر می باشند، بدون استفاده از افزودنی های مضر، که می توان آن ها را در انواع خورشت ها و انواع سوپ ها استفاده کرد.
انواع مختلف گوجه فرنگی
انواع متعددی از گوجه فرنگی به طور گسترده ای در آب و هوای معتدل در سراسر جهان رشد می کنند و همچنین گلخانه ها امکان تولید این گیاه را در تمام فصول سال فراهم می کنند. بوته های گوجه فرنگی به طور معمول به ارتفاع 1 تا 3 متر (3 تا 10 فوت) می رسند.
گوجه فرنگی هیرلوم (Heirloom)
گوجه فرنگی های هیرلوم دارای طعم و بافت فوق العاده و رنگهای متنوعی از جمله نارنجی و بنفش وجود دارد. این گونه ماندگاری کوتاه تری و مقاومت بسیار کمتری در برابر بیماری نسبت به دیگر گونه ها دارد.
گوجه فرنگی بیف استیک (Beefsteak)
گوجه فرنگی بیف استیک یکی از بزرگترین گوجه فرنگی های موجود می باشد که معمولا به رنگ های قرمز یا صورتی یافت می شود اما انواع خاصی ازاین گونه دارای رنگ های بنفش، سیاه یا زرد نیز موجود است. به دلیل قوام ضخیم آن برای ساندویچ ها مناسب می باشد.
گوجه فرنگی آلو (Plum)
این نوع گوجه که به عنوان گوجه فرنگی ربی نیز شناخته می شود، تقریباً استوانه ای شکل است و دانه های کمی دارد و از آنها معمولا در سس های آماده و رب گوجه فرنگی یا به صورت کنسرو شده استفاده می شود.
گوجه فرنگی های زرد
این محصول نسبت به همتای قرمز خود اسیدیته کمتری دارد و ارزش غذایی متفاوتی نیز دارد. به عنوان مثال، گوجه فرنگی زرد دارای مقدار زیادی فولات است، اما ویتامین C کمتری نسبت به قرمز دارد.
گوجه گیلاسی
گوجه فرنگی گیلاسی ممکن است چندان بزرگ نباشد، اما آنها معمولاً قرمز و دارای طعم شیرین هستند، که به رنگ های زرد، سبز یا حتی سیاه نیز یافت می شوند.
تاریخچه گوجه فرنگی در ایران
گوجه فرنگی در اوایل قرن نوزدهم وارد خاورمیانه شد و از طریق کشور های هم مرز با ایران، ترکیه و ارمنستان، وارد ایران شد. البته در دوران قاجار به دلیل سفرهای متعدد به اروپا بخصوص فرانسه این محصول وارد ایران شد و به سرعت در انواع غذاها مورد استفاده قرار گرفت. نام اولیه گوجه فرنگی در ایران بادمجان ارمنی بود. اوایل گوجه های گیلاسی در ایران پرورش داده می شد و پس از ورود گوجه های بزرگتر به دلیل تفاوت اندازه آنها با گوجه های گیلاسی، به نام گوجه های فرنگی مشهور شدند.
ایران جزء 10 کشور اول تولید کننده گوجه فرنگی محصوب می شود که با تولید نزدیک به 6 میلیون و 400 هزار تن گوجه فرنگی در سال در رتبه هفتم دنیا قرار دارد.
برترین کشورهای تولید کننده گوجه فرنگی در جهان
- چین 56،423،811 تن
- هند 18،399،000 تن
- ایالات متحده آمریکا 13،038،410 تن
- ترکیه 12،600،000 تن
- مصر 7،943،285 تن
- ایتالیا 6،437،572 تن
- ایران 6،372،633 تن
- اسپانیا 4،671،807 تن
- برزیل 4،167،629 تن
- مکزیک 4،047،171 تن
ارزش غذایی گوجه فرنگی در 100 گرم
- کالری 16
- کل چربی 0.2 گرم
- سدیم 42 میلی گرم
- کل کربوهیدرات 3.2 گرم
- فیبر 0.9 گرم
- پروتئین 1.2 گرم
- کلسیم 5.00 میلی گرم
- آهن 0.47 میلی گرم
- پتاسیم 212 میلی گرم
خواص و فواید گوجه فرنگی
مزایای مصرف انواع مختلف میوه و سبزی چشمگیر است و گوجه فرنگی نیز تفاوتی با آن ندارد. فواید سلامتی می تواند در انواع مختلف گوجه متفاوت باشد. به عنوان مثال، گوجه گیلاسی دارای محتوای بتاکاروتن بالاتری نسبت به گوجه فرنگی معمولی است.
گوجه فرنگی حاوی ماده ای به نام لیکوپن است که این ماده یک نوع آنتی اکسیدان می باشد. به همین دلیل، غذاهای سرشار از لیکوپن، احتمال ابتلا به سرطان های ریه، معده یا پروستات را در شما کاهش می دهد. لیکوپن همچنین به کاهش سطح LDL یا کلسترول “بد” و همچنین فشار خون شما کمک می کندکه به موجب آن شانس ابتلا به بیماری قلبی را کاهش می دهد. سایر مواد مغذی موجود در گوجه فرنگی، مانند ویتامین B و E و آنتی اکسیدان هایی به نام فلاونوئیدها، سلامت قلب شما را نیز افزایش می دهد.
گوجه خشک شده
گوجه های خشک شده فودلرد یک جایگزین مناسب و کاربردی گوجه تازه در انواع پیتزا ها و سالاد ها می باشند. خواص گوجه خشک همچنان مثل تازه حفظ شده و فقط مقدار رطوبت آن کم شده است که همین مسئله موجب ماندگاری بیشتر آن حتی بدون استفاده از یخچال می شود.
منبع: